Vitiligo (Ala Hastalığı)
Vitiligo Nedir?
Vitiligo, deride pigment kaybından kaynaklanan beyaz alanların görüldüğü, kesin sebebi bilinmeyen bir deri hastalığıdır. En sık yüz, dudak, el, kol, bacak ve genital alanlar olmak üzere vücudun herhangi bir kısmında görülebilir.
Vitiligo Kimlerde Görülür?
Hastalık dünya nüfusunun %1’ini etkiler. Kadın, erkek ve tüm ırkları eşit oranda etkiler. Bebeklikten yaşlılığa her yaşta görülebilmekle beraber, hastaların yaklaşık yarısında 20 yaştan önce başlar ve % 20 hastada aile öyküsü vardır.
Vitiligo Hastalığının Nedenleri Nelerdir?
Hastalığın nedeni tam olarak bilinmemektedir. Genetik yatkınlığı olan bireylerde çevresel tetikleyici faktörlerin (güneş, enfeksiyonlar, ek hastalıklar) etkisi ile oluştuğu düşünülmektedir. Melanin denilen pigment deri, saç ve göz rengini belirler ve melanosit denilen hücrelerde üretilir. Eğer bu hücreler ölürse veya melanin üretemezse, deri daha açık renkli bir hal alır veya tamamen beyaz renkli olur.
Vitiligo Hastalığı Nasıl Teşhis Edilir?
Deride oluşan beyaz alanlar sadece vitiligoda değil başka hastalıklarda da görülebilir. Bu beyaz alanların ayırıcı tanısı bir dermatolog tarafından yapılır. Beyaz alanlar önce çıplak göz ile değerlendirilir. Beyazlığın derecesini daha iyi görebilmek ve çıplak gözle görülmeyen alanların tespiti için wood lambası denilen ultraviyole ışık ile tanı kesinleştirilir. Tanıda arada kalınan durumlarda deri biyopsisi yapılabilir.
Vitiligo Nasıl Tedavi Edilir?
Vitiligoda tedavi planı hastanın yaşı, tutulan alanın yaygınlığı ve hastalığın derecesine göre belirlenir. Tedavi seçenekleri şunlardır;
• Lokal olarak kullanılan kremler: Bu amaçla en sık kortizonlu kremler tercih edilir. Ancak uzun süreli ve dermatolog kontrolünde olmayan kullanım deride incelme, damarlanma, sivilcelenme, tüylenme gibi birçok yan etki ortaya çıkabilir. Bu nedenle dermatolog kontrolünde kullanılmalıdır. Takrolimus ve pimekrolimus içeren kremler ise bir diğer tedavi seçeneğidir.
• Fototerapi (Işık tedavisi): Ultraviole ışığının farklı dalga boyları kullanılarak yapılan tedavidir. En sık PUVA, lokal PUVA ve dar band UVB tedavileri kullanılır. Fototerapi mutlaka dermatolog kontrolü altında yapılmalıdır. Solaryum kozmetik amaçlı kullanılan bir cihazdır, asla tedavi amacı ile kullanılmamalıdır, yanıktan deri kanserine kadar pekçok duruma sebep olabilir.
• Depigmentasyon tedavisi: geniş tutulumu olan bazı hastalarda en iyi çözüm ciltte kalan sağlam alanların renginin açılmasıdır. Bu amaçla monobenzileter denilen kimyasal kullanılır. Bu tedavinin tamamlanması yaklaşık 1 yılı alır. Pigment kaybı kalıcıdır.
• Güneşten korunma: Vitiligodaki beyaz alanlar güneşte kolayca yanabilir, bu nedenle en az 30 güneş koruma faktörü içeren güneş koruyucu kremler sürekli kullanılmalıdır. Sadece denize girerken veya güneşlenirken krem uygulaması yeterli olmamaktadır. Güneşlenme doktorunuzun önerdiği süre ve saatlerde olmalıdır. Güneş koruyucu giysi ve güneş gözlüğü kullanılmalıdır.
• Kamuflaj: Hiçbir tedaviden fayda sağlanamazsa kalıcı makyajla beyaz alanları kapatma şeklinde kamuflaj uygulaması yapılabilir.
• Psikolojik destek: Vitiligo, kişinin dış görüntüsünü bozan bir hastalık olduğundan, kişilerde stres, kendine güvende azalma, mutsuzluk ve depresyona sebep olabildiği gibi psikolojik faktörler ile artma eğilimi de gösterir. Bu yüzden hastaların stresten uzak durmaları, gerekiyorsa bir psikiyatri uzmanından yardım almaları gerekir.
• Diyet: Vitiligonun diyetle herhangi bir ilişkisi yoktur ancak her durumda önerildiği gibi sağlıklı beslenme vitiligoda da önerimizdir.
Vitiligonun Genel Seyri Nasıldır?
Hastalık seyri ve şiddeti kişiye göre değişir; genellikle yavaş ilerler, ilerleme bazen durup tekrar devam edebilir; şiddetli olgularda tüm vücudu kaplayabilir. Bazı hastalarda bir miktar renk geri gelir, nadiren de tamamen kendiliğinden düzelir.
Vitiligo Tedavisi Olan Bir Hastalık mıdır?
Vitiligo tedavi edilebilir bir hastalıktır ancak vitiligonun kesin sebebi bilinmediğinden tedavi sonuçları kişisel farklıklar gösterebilir. Farklı tedavi seçenekleri mevcuttur ve bu tedaviler en az 3 ay kullanılmalıdır. Tedavi seçimi mutlaka dermatoloji uzmanı ile birlikte kararlaştırılmalıdır.
Vitiligo Bulaşıcı mıdır?
Vitiligo bulaşıcı değildir.
Vitiligo İle Başka Hastalıkların Birlikteliği Var mıdır?
Vitiligoda vücut kendi melanositlerine karşı antikor üretir ve hasarlandırır; aynı antikorlar tiroid gibi başka organlarda da hasara sebep olabilir. Bu nedenle vitiligo ile eş zamanlı başka otoimmun hastalıklar (tiroid hastalığı, şeker hastalığı gibi) da ortaya çıkabilir. Vitiligo güneş yanığı ile tetiklenebilir.
