Ürtiker (Kurdeşen)
Ürtiker Nedir?
Ürtiker, deride pembemsi-kırmızı kabarıklıklar şeklinde ortaya çıkan ve kısa sürede kaybolabilen, kaşıntı ataklarıyla karakterize sık görülen bir deri hastalığıdır.
Anjioödem Nedir?
Anjioödem ise derinin daha derin tabakalarında ortaya çıkan, şişme, yanma ve batma hissi şeklinde bulgular veren ürtiker formudur. Sıklıkla göz kapaklarında ve dudaklarda şişme şeklinde görülür. Eller ve ayaklar etkilendiğinde şiş ve ağrılı olabilmektedir. Ağız içerisinde de görülebilmektedir ve bu durumda nefes darlığı ve yutma güçlüğü gibi ciddi bulgulara yol açabilir. Anjioödem ve ürtiker ayrı ayrı görülebileceği gibi birlikte de olabilirler.
Ürtiker ve Anjioödem Nedenleri Nelerdir?
Her ikisinde de yakınmaların sebebi derideki mast hücresi adı verdiğimiz alerji hücrelerinin histamin salgılamasıdır. Egzersiz, deriye basınç uygulaması, sıcak ve soğuk gibi fiziksel faktörler, yiyecekler (balık, fındık, domates, çilek gibi), ilaçlar (kas gevşeltici, ağrı kesici, antibiyotikler) ve enfeksiyonlar (nezle ve grip gibi) bu hücreleri uyarıp hastalığa yol açabilen etkenlerdir. Bazı kronik ürtikerli hastalarda ise kişinin kan dolaşımında bulunan kendi bağışıklık sistemine ait antikorları derideki mast hücrelerinden histamin salınımını uyarır.
Ürtiker ve Anjioödem Belirtileri Nelerdir?
Ürtikerde pembemsi-kırmızı, kaşıntılı, 24 saat içinde kaybolan kabarıklıklar görülür. Bu kabarıklıklar birleşerek büyük boyutlara ulaşabileceği gibi küçük boyutlarda da kalabilirler. Anjioödem göz kapakları, dudaklar, avuç içi ve ayak tabanında daha sık görülen şişlik şeklinde bulgu verir. Bazen ağız içi ve yemek borusunda da şişlik ortaya çıkabilir. Bu durumda nefes darlığı, yutma güçlüğü gibi şikayetlere neden olur. Anjioödem şişliklerinin gerilemesi genellikle 24 saatten uzun sürer.
Ürtiker ve Anjioödem Tanısı Nasıl Konulur?
Ürtikerde saptanan muayene bulguları tanı koydurucudur. Nedeninin araştırılması amacıyla bazı tetkikler yapılabilir. Aktif hastalık sırasında etkenin araştırılması için alerji testlerine gerek yoktur.
Ürtiker ve Anjioödem Tedavisinde Neler Yapılır?
Kullanılan ilaçlar şunlardır;
• Antihistaminik ilaçlar; Kaşıntı ve kabarıklığı birçok hastada düzelten, tedavide öncelikle tercih edilen ilaçlardır. Hastalığın rahatsızlık verici bulgularının oluşmasını engelleyerek etki ettikleri için bu ilaçları günlük olarak düzenli kullanmak başarılı bir tedavi için çok önemlidir. Hastalığı baskılamaya yetmediği durumlarda doktorunuz ilacınızın dozunu artırabilir. Bazı antihistaminikler dikkat dağınıklığı ve uyku haline neden olabilmektedir, bazıları ise daha az uyku yapmaktadır. Bu nedenle dikkat gerektiren işlerde çalışıyorsanız, araba kullanıyorsanız ve zihinsel aktivitenin gerekli olduğu işlerde çalışıyorsanız doktorunuza bildiriniz. Hastalığın süresi kişiden kişiye değişebildiği için bazı durumlarda uzun süreli ilaç kullanımını gerekebilir.
• Dirençli ve özel durumlarda bağışıklık sistemini etkileyen (steroidler ve siklosporin gibi) ilaçlar ya da enjeksiyon yoluyla uygulanan ilaçlar (omalizumab) kullanılabilmektedir.
• Dil ve boğaz şişliği çok sık olmamakla birlikte anjioödem bulgularıdır. Nadiren görülen ve hayatı tehdit eden bu bulgu olması durumunda size en yakın sağlık birimine başvurmalısınız.
Ürtiker ve Anjiyo Ödemden Korunmak İçin Ne Yapabilirim?
En önemlisi ürtikeri arttıran etkenlerden kaçınmaktır. Bunlar aşağıdaki şekilde sıralanabilir;
• Çok gerekli olmadıkça ağrı kesici, antibiyotik ve kas gevşetici gibi ilaçlar kullanmayınız.
• Alkol tüketmeyiniz.
• Ağır egzersiz, aşırı sıcak ve soğuk ortamlardan uzak durunuz.
• Boya ve katkı maddesi içeren gıdalar tüketmeyiniz.
